آلرژی ممکن است ریه ها، سیستم تنفسی فوقانی و حتی پوست و گوارش را نیز درگیر نماید. آلرژی تنفسی جزو شایع ترین انواع آلرژی است که تعداد زیادی از ما با آن دست و پنجه نرم می کنیم. آلرژی تنفسی ممکن است به طور فصلی وجود داشته باشد و یا در بعضی موارد فرد در تمام سال درگیر آن باشد. از این رو دکتر شهرام سیدی متخصص ایمونولوژی بالینی و آلرژی در این مقاله در مورد آلرژی تنفسی و راه های درمان آن صحبت خواهیم نمود.

آلرژی چیست؟

آلرژی نوعی واکنش شدید و غیر نرمال سلول های بدن در برابر ماده ی خاص می باشد که منجر به بروز واکنش خفیف و حتی شدید در افراد می شود و ممکن است علائم مختلفی از قبیل عطسه، سرفه، آبریزش بینی، تنگی نفس و ... داشته باشد. آلرژی تنفسی ممکن است به علت دود سیگار، آلودگی هوا و ... ایجاد و یا تشدید شود. در حقیقت علت اصلی بروز آلرژی تنفسی پروتئین های معلقی اند که در هوا وجود دارند.

علت آلرژی تنفسی چیست؟

هوای محیط اطراف ما سرشار از گرد و غبار، دود، گرده ی گیاهان و سایر ذرات ریز و معلق مثل کپک، موی حیوانات و ... می باشد که ممکن است موجب افزایش احتمال بروز آلرژی تنفسی و آسم گردد. زمانی که رطوبت هوا بالاست شرایط برای رشد و تولید مثل کپک ها و قارچ های موجود در هوا افزایش می یابد و اینگونه آمار افرادی که به آلرژی تنفسی مبتلا می گردند افزایش می یابد.

گرد و غبار در هر نوع هوایی اعم از خشک یا مرطوب بر روی ابزار و وسیله ها و حتی ملافه ها و لباس ها وجود دارد که می توانند موجب تشدید آلرژی تنفسی شود.

گرده ی گیاهان یکی از اساسی ترین علل بروز آلرژی تنفسی است.

گاهی تماس با پوست یا موی حیوانات نیز ممکن است موجب بروز آلرژی شود. زیرا بدن قادر است در مقابل پروتئین موجود بر روی پوست یا موی حیوانات واکنش نشان دهد.

در پاره ای از موارد هم بعضی میوه ها، سبزیجات، ادویه ها و ... موجب تشدید علائم آلرژی تنفسی می شوند.

شدت آلرژی نسبت به وضعیت آب و هوا متغیر است و اغلب کسانی که مبتلا به آلرژی تنفسی اند در فصول گرم سال مثل بهار و تابستان که گرده افشانی گیاهان زیاد است، با آن دست و پنجه نرم می نمایند.

عطرهای غلیظ و سنگین، آلاینده های هوا، دود تنباکو، دودهای شیمیایی نیز ممکن است علائم آلرژی تنفسی را تشدید نمایند.

علائم آلرژی تنفسی

آلرژی تنفسی دو نوع است. نوع اول آلرژی تنفسی فوقانی می باشد که بینی و سینوس ها را درگیر می کند. نوع دوم آلرژی تنفسی تحتانی است که نام دیگر آن آسم می باشد و ریه ها را درگیر می کند. برخی علائم آلرژی تنفسی مشابه سرماخوردگی است. از این رو تشخیص دقیق آن به عهده ی پزشک است.

از جمله علائم آلرژی تنفسی عبارتند از:

· عطسه های مکرر که اغلب اوقات صبح ها شدیدتر است.

· آبریزش بینی که اغلب به صورت همزمان از دو سوراخ بینی خارج شده و بی رنگ می باشد.

· خارش در چشم، بینی، گوش، حلق و پوست که می تواند آزاردهنده باشد.

· گرفتگی بینی و خشکی مخاط بینی

· ریزش اشک

· سرفه های مکرر

· ترشحات بی رنگ در پشت حلق

· سردرد

درمان آلرژی تنفسی

تشخیص قطعی آلرژی تنفسی به عهده ی متخصص آلرژی است. زیرا علائم اولیه آسم مشابه آمفیزم ریوی و برونشیت بوده و تشخیص دقیق آن نیازمند متخصص خبره است.

همانگونه که اشاره شد برخی افراد در فصل مشخصی علائم آلرژی را دارند. اما عده ای از افراد در تمام فصول با آن درگیر هستند. از این رو درمان آلرژی تنفسی حائز اهمیت می باشد.

به طور کلی درمان آلرژی تنفسی در سه مرحله رخ می دهد:

· دوری از عوامل محرک

· درمان علامتی

· واکسیناسیون و حساسیت زدایی

دوری از عوامل محرک

آلرژن در حقیقت ماده ایست که موجب بروز واکنش شدید سیستم ایمنی می گردد. آلرژن ها بسیار متفاوت اند و می توانند در مواد گوناگونی وجود داشته باشند. اغلب آلرژن ها توسط ایمونوگلوبین ای موجب بروز حساسیت می شوند. از این رو بهترین روش درمان آلرژی در ابتدا دوری از مواد حساسیت زا یا همان آلرژن هاست. از این رو افراد مبتلا به آلرژی تنفسی از حضور در محیط های آلوده و حاوی دود دخانیات، محیط های حاوی گرد و غبار گیاهان اجتناب نمایند. در صورت بروز آلرژی های شدید بهتر است از استفاده از فرش و گلیم پشمی یا پرزدار اجتناب شود.

اگرچه با اجتناب از آلرژن ها تا حد زیادی می توان جلوی بروز علائم آن را گرفت، اما گاهی در امان ماندن از آنها غیرممکن می باشد.

درمان علامتی

دومین مرحله برای درمان آلرژی تنفسی و کاهش علائم آن، درمان علامتی می باشد. اغلب برای درمان علامتی از آنتی هیستامین ها کمک گرفته می شود. آنتی هیستامین ها بر حسب شدت آلرژی و تحتانی یا فوقانی بودن آن تجویز می شوند و ممکن است به صورت خوراکی یا تنفسی باشند. در پاره ای از موارد نیز بنا به تشخیص پزشک فوق تخصص ممکن است آنتی هیستامین به صورت تزریقی به بیمار تجویز گردد.

واکسیناسیون و حساسیت زدایی

در حال حاضر واکسن درمانی جزو اقدامات مهم برای بیماران مبتلا به آلرژی های تنفسی است. در حالت کلی واکسن درمانی به صورت تزریق زیرجلدی یا زیرزبانی انجام می گیرد. واکسن درمانی جزو راهکارهای مناسب برای درمان آلرژی تنفسی است و قادر است مصونیت نیمه دائم در برابر عوارض شدید ناشی از تماس با آلرژن ها ایجاد نماید. البته واکسن درمانی برای آلرژی های ناشی از مواد غذایی موثر نیست اما یک راهکار موثر برای مصونیت در مقابل گرده گیاهان، گرد و غبار، نیش حشرات، کپک ها و قارچ ها، پوست و موی حیوانات می باشد.

گاهی ممکن است واکسن درمانی طولانی شود و برای تکمیل دوره ی درمان به 3 الی 5 سال زمان نیاز داشته باشید.

هزینه ی واکسن درمانی نسبتا بالاست و بهتر است قبل از آغاز دوره ی درمان اطلاعات دقیقی از هزینه ی آن کسب کنید. همچنین سعی کنید واکسن درمانی را تحت نظر  متخصص آسم و متخصص ایمونولوژی و آلرژی و در بهترین مراکز درمانی انجام دهید.

قبل از واکسن درمانی، مصرف سایر داروهای شیمیایی یا گیاهی را به اطلاع متخصص برسانید.